DARPA bu işdə əsas təşkilatdır. Qurum ABŞ Ordusu üçün döyüşdə istifadə edilə biləcək smartfon üzərində işləyir. Daha dəqiq desək, agentlik smartfonu gücləndirmək üçün proqram təminatı hazırlayır. Təşkilat öz cihazını yaratmaq əvəzinə, “Samsung Galaxy” cihazlardan istifadə etmək qərarına gəlib.
Hazırda ABŞ hərbçilər İkinci Dünya Müharibəsi zamanı olduğu kimi eyni naviqasiya texnologiyasından istifadə edir. Buna görə də təəccüblü deyil ki, DARPA-nın hazırladığı ilk proqramlardan biri sadə xəritələr proqramı idi. O, smartfonunuzdakı “Google Map” proqramı kimi işləyir, lakin onun funksiyaları döyüşdə bir əsgər üçün ölümlə nəticələnə bilər.
“Map” proqramı olduqca zəngin xüsusiyyətlərə malikdir, ancaq bundan üç və ya dörd il əvvəl ilk DARPA telefonları döyüş meydanında istifadə ediləndə cihazın peyk görüntülərini göstərə bilməsi Əfqanıstanda ərazini idarə etməyə çalışan qoşunlar üçün böyük bir iş idi. DARPA telefonlarındakı xəritələr yenilənmir, onlar həm də dinamikdir.
Data Həyatları Xilas edir
DARPA-nın xəritələr proqramı çox sadə bir vasitə kimi fəaliyyətə başladı. Lakin son illərdə “TransApp” tərtibatçıları əsgərlərə əvvəllər heç vaxt sahib olmadıqları imkanlar verən funksionallıq üzərində qurulub. Hələ 2009-cu ildə dünya göyərtəsində GPS qurğuları olan avtomobillər haqqında öyrənmişdi. Düşmən həmin marşrutlar boyunca əldəqayırma partlayıcı qurğular (İED) yerləşdirdiyi üçün bir neçə sətir kod həmin avtomobilin hara getdiyi barədə məlumat verirdi.
“TransApp” tərtibatçıları bu dəfə döyüş meydanındakı qoşunlar üçün demək olar ki, eyni proqram yaratdılar. TransApp” paketi əsgərlərin bütün bu məlumatları real vaxtda paylaşmasını asanlaşdırır. Onların hamısı eyni, davamlı olaraq yenilənən xəritəyə baxa və keçmiş təcrübələrdən öyrənə bilər. Smartfonlar qoşunlara təhlükəsiz marşrutlar və maraq kəsb edən şəxsləri izləməyə kömək edən “davamlılıq kitabları” adlandırılan sistemlərin yaradılması prosesini sadələşdirir.
Ünsiyyət həyatı xilas edir
DARPA-nın “TransApp” smartfon proqramının ən maraqlı tərəflərindən biri budur ki, o, təkcə yeni texnologiya deyil, həm də orduda innovasiyalar üçün yeni iş axını yaradır. Son illərdə “TransApp”da iştirak edən əsgərlər yeni proqramlar üçün xüsusi funksionallıq tələb edə bilər və DARPA bu proqramların inkişaf etdirilməsinə diqqət yetirir.
Radiolardan danışarkən, hətta ən sadə məlumat ötürülməsi növləri döyüş meydanında böyük bir yenilik idi. Əsgərlərin əksəriyyətinin bir-birinə mesaj yaza bilməyəcəyini bilirdinizmi? Təhlükəsizliyə olan ehtiyac mülki şəxslərin istifadə etdiyi kimi möhkəm mobil məlumat şəbəkələrinin qurulmasını çətinləşdirir, lakin qoşunlar indi “TransApp” telefonuna qoşulmuş dalğa relay radioları vasitəsilə kiçik həcmdə məlumat mübadiləsi edə bilərlər. Bu, əsas şəkil paylaşma və söhbət funksiyaları üçün kifayət edir.
İnnovasiya həyatları xilas edir
Bu texnologiyanın gələcəyi maraqlıdır. DARPA-nın maliyyəsi 2014-cü ilin sonunda başa çatıb və bu zaman “TransApp” Ordunun “Nett Warrior” proqramına inteqrasiya olunub. Bu vaxt, təsiredici tətbiqlər qurulmağa davam edir.
“TransApp” platforması indi kifayət qədər mürəkkəbdir, hərbiçilər missiya məlumatlarını tez bir zamanda yükləyə bilər, hətta bu missiyada olan əsgərlər təyyarədən tullanırlar. Düzdür. Bu smartfonlar qoşunlara havada, yerdən minlərlə fut hündürlükdə, zifiri qara rəngdə idarə etməyə və təhlükəsizliyə yol tapmağa kömək edir. Bu inanılmazdır.
Bu gün əksər mülki şəxslərin gündəlik olaraq qəbul etdiyi əsas naviqasiya və məlumat mübadiləsi texnologiyası hərbçilər üçün ölüm və həyat arasındakı fərqi ifadə edir. Yüksək hərbləşdirilmiş smartfondan istifadə təcrübəsi isə hər orduda yoxdur. Bu baxımdan, təqdim olunan fərq əslində ölkələr üzrə paralellər yaratmağa bərabərdir.
Dəyanət Ağalarlı
Ordu.az
