“Rusiya üçün bu, dövlətçiliyin sonu, Rusiyanın min illik dövlətçiliyinin sonu deməkdir. Məncə bu, hər kəsə aydındır. Bu halda isə sual yaranır ki, qormağa dəyərmi, sona qədər getmək daha yaxşı deyilmi? Bu, elementar formal məntiqdir”, - deyə o bildirib. İyulun 15-16-da Vaşinqtonda NATO-nun sammiti çağırılır. Putinin KXDR və Vyetnama səfəri və NATO sammiti arasında iyulun 4-5-də Astanada Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) sammiti çağırılır.
Bu formatda ŞƏT-in 2022-ci ildə keçirilən əvvəlki iclasına Prezident İlham Əliyev də dəvət olunmuşdu. Hazırda İlham Əliyevin ŞƏT-in Astana sammitinə dəvət edilib-edilməyəcəyi barədə məlumat yoxdur. Türkiyə Prezidentinin iştirakı, görünür, təsdiqlənib.
Bu arada Türkiyə mənbələri sammitin açılışından əvvəl Putin-Ərdoğan danışıqlarının olacağını bildirir. ŞƏT üzvləri Belarusun təşkilata üzvlüyü barədə qərar verməlidir. Rusiya mətbuatının rəylərinə əsasən, Aleksandr Lukaşenko üzvlük məsələsini həll etdikdən sonra yeni Avrasiya təhlükəsizlik sisteminin “siyasi konturları”nı təqdim etməlidir. Məsələ burasındadır ki, Mərkəzi Asiya ölkələri Putinin yeni klubuna qoşulmaq istəyəcəklər?
Türkiyə Prezidenti Vaşinqtona yola düşməzdən on gün əvvəl Astanada olacaq, daha sonra Prezident İlham Əliyevlə ayrıca görüşəcək. Hesab etmək lazımdır ki, Mərkəzi Asiya ölkələrinin mövqeyi Putin-Ərdoğan danışıqlarından asılıdır. Razılıq əldə olunarsa, çox güman ki, postsovet məkanının yeni təhlükəsizlik sisteminin institusionallaşdırılması üçün əsaslar qoyulacaq.
Belə görünür ki, Rusiya prezidenti strateji hesablamalarında onun strateji məğlubiyyətindən yeganə faydalanan tərəfin Qərb olduğunu iddia edərkən səhv edir. Çini hələ demirik. Putin hesablamamışdı ki, Ukrayna müharibəsi Rusiyanı şərq və cənub strateji istiqamətlərində də “ifşa edə” bilər? Şuşada Türk Dövlətləri Təşkilatının da sammiti çağırılır.
Bu, Ərdoğan üçün NATO-nun Vaşinqtonda keçiriləcək sammitində ciddi üstünlük deməkdir. Türk Dünyasının Moskva-Ankara kondominium idarəetməsi layihəsi işə yarayır. Üstəlik rəsmi Bakı Ankaranı müxtəlif məsələlərdə də əvəz edə bilər.
Asif Cəfərov
Ordu.az
