Baydenin debatda məğlub olması ilə bağlı faktiki olaraq ümumi konsensus var. Bu, ABŞ-nin nüfuzlu CNN kanalının amerikalılar arasında apardığı sorğuda da deyilir, amerikalıların yalnız 30 faizi debatın Baydenin xeyrinə bitdiyinə inanıb. Təxminən 70 faizin fikrincə, Tramp qalib gəlib. Məlum olduğu kimi, onlar arasında daha iki debat nəzərdə tutulub. Bunların baş verib-verməyəcəyi bəlli deyil.

Təbii ki, seçkiqabağı mübarizənin hansı nisbətdə gedəcəyi də bəlli deyil, çünki nə qədər ən təsirli amillərdən biri olsa da, bunun nəticələri təbii olaraq təkcə televiziya debatları ilə müəyyən edilmir. Baydenin seçkiqabağı komandası onun seçki kampaniyasından geri çəkilməyəcəyini açıqlayıb, halbuki hətta Demokratlar Partiyasının daxilində də onun dəyişdirilməsi və başqa namizədin olması ilə bağlı söz-söhbətlər var.

ABŞ-nin bu seçkiqabağı xəmirinin necə su çəkəcəyini söyləmək çətindir, amma bir şey dəqiqdir ki, Birləşmiş Ştatlar bir sıra həm amerikadaxili, həm də beynəlxalq reallıqlardan qaynaqlanan seçkiqabağı proseslərin ən mürəkkəbi olmasa da, bəlkə də ən mürəkkəb proseslərdən birini “yaşayacaq”. Dünyanın bütün bunları bütün diqqəti ilə izləməsi tamamilə başa düşüləndir, söhbət bir nömrəli fövqəldövlətin prezidentinin seçilməsindən gedir. Əlbəttə, bu, daha çox taktiki şəkildə ABŞ-nin siyasətinə və davranışına çox təsir edəcək, lakin ABŞ-nin beynəlxalq rolunun miqyası elədir ki, onun davranışındakı taktiki dəyişikliklər çoxlu sayda ölkələr üçün strateji təsir göstərə bilər.

Azərbaycanın da belə olduğunu və ümumilikdə bütün Qafqazın belə bir region olduğunu söyləmək bəlkə də yersizdir. Buna görə də ABŞ prezidentinin seçilməsinin nəticəsi region üçün də mühüm əhəmiyyət kəsb edir və bu o deməkdir ki, Azərbaycan nəinki tam diqqətlə öz kursunu izləməli, həm də istənilən nəticəyə hazır olmalıdır. Bir tərəf Baydenin qələbəsinin, digər tərəf isə Trampın qələbəsinin faydalı olduğunu ifadə edərək, kifayət qədər səthi müzakirələr aparır.

Bu müşahidələr kifayət qədər səthi xarakter daşıyır və sübut edir ki, Birləşmiş Ştatların dövlət sistemi, yumşaq desək, o qədər də tanınmayıb və başa düşülməyib. Lakin hətta bu haldan asılı olmayaraq, bu primitiv qiymətləndirmə sahəsində qalsaq belə, birmənalı bir hal var: prezident seçkilərinin nəticələrinə təsir etmək imkanımız yoxdur, ona görə də bütün potensialımızla bu və ya digər nəticə ilə bağlı ssenari imkanlarının maksimum sahəsini formalaşdırmağa çalışmalıyıq, çünki, məsələn, Tramp seçkidə qalib gəlsə, biz oturub hansısa uğur və ya şansdan danışa bilmərik, Tramp administrasiyası ilə maksimum səmərəli işləmək üçün ssenarilərə və kanallara sahib olmağa borcluyuq.

Bunlar istiqamətində iş artıq aparılmalıdır və aparılır, ona görə ki, dünyada mühüm siyasi hadisələr hər gün inkişaf edir. Burada erməni lobbisinin təsir gücünə qarşı mübarizə aparmaq üçün Azərbaycanın görəcəyi ciddi iş var və həmin iş bizim o qələbəni əvvəlcədən müəyyən edən prosesə təsir rıçaqlarımızın olmasını təmin edə bilər.

Firuz Bağırov
Ordu.az