Bu günlərdə Ermənistanda yalnız bir məsələ müzakirə olunur: hakim siyasi hakimiyyət Rusiya ilə münasibətləri korlayıb, qərb istiqamətini seçib və nəticədə faciəvi hadisələrlə üzləşiblər, Rusiya Ermənistanı nəinki müdafiə etmir, hətta Azərbaycana yardım edir. Bu mövzu, mahiyyətcə, nə olursa-olsun, Ermənistanın özünə qarşı inkişaf etdirdiyi münasibətin əsaslandırılması olan "universal" düşüncə formulunu ifadə etməsəydi, müzakirə etməyə dəyməzdi. Məsələn, onların fikrincə, əgər digər böyük dövlətlər baş verənlərlə bağlı hərəkətsizdirsə, səssiz də olsa Azərbaycanın legitim hüquqlarını dəstəkləyirsə, bunun əsas səbəbi İrəvanın KTMT və AİB üzvü olmasıdır. Yəni yanlış düşərgədə yer almasıdır.
Eyni şəkildə Ermənistanda müttəfiq sayılan Rusiya tərəfinin də atdığı addımları əsaslandırırlar. Rusiya da, Qərb də Ermənistanda hansı hakimiyyətin olmasından asılı olmayaraq, öz maraqlarına uyğun hərəkət edib və edəcək. Əlbəttə, burada liderlər arasında şəxsi münasibətlər və digər nüanslar var, amma ümumilikdə sadə aksiomatik vəziyyət var: hər kəs öz maraqlarına uyğun hərəkət edəcək, hər kəslə işləyəcəklər. Təbii ki, bu bir qədər sadələşdirilmiş qiymətləndirmə və izahatdır, lakin bu cür söhbətlərdə ortaya çıxan sadəliyə bərabərdir.
Rusiyanın siyasəti ilə Ermənistanın dövlət maraqları arasında ziddiyyətli “münasibət” 2018-ci ildən daha dərin tarixə malikdir. Bu baxımdan problemlər hələ 2004-05-ci illərdə Robert Köçəryanla başlayıb. Habelə bu problemlər kontekstində Rusiya Robert Köçəryanın 2007-08-ci illər üçün siyasi proqramını dəstəklədi. Serj Sarkisyanın prezidentliyi dövründə isə Ermənistan-Rusiya böhranı daha da dərinləşdi. Həmin dövrdən Rusiya mətbuatında nəşrlər başladı. Böhranın dərinləşməsinin məntiqi həm də ondan ibarət idi ki, Rusiya Serj Sarkisyanın baş nazir postunu Karen Karapetyana buraxmasının yolunu kəsdi. Çünki Ermənistan-Rusiya münasibətlərindəki böhranın “alibi”sindən istifadə etmək bu şərtlər daxilində çox çətin olardı. Ümumiyyətlə, Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin böhranı ilk növbədə Rusiyanın özünün maraqlarından irəli gəlirdi. Rusiya yanlış post-Yeltsin hökuməti məsələsini öz daxilində həll etdikdən sonra hədəf istiqamətinin Azərbaycan olduğu aydın işlənmiş Qafqaz strategiyasına keçid aldı. Ermənistanın davam etdiyi siyasətə paralel olaraq Rusiyanın apardığı siyasətin bölgəni hansı vəziyyətə gətirəcəyi yaxşı məlum idi. Ya siyasət dəyişdirilməli idi, ya da Rusiyanın “alibi”si istiqamətində işlər görülməli idi.
Bunun üçün də Ermənistanda son iyirmi ildə addım-addım inkişaf edən anti-Rusiya komponenti əsas götürülməyə bilməzdi. Məsələ burasındadır ki, həmin müddət ərzində Ermənistan ictimai-siyasi orqanizmi baş verənlərin dərinliyinə varmaq üçün nə etmək lazım olduğunu anlamağa çalışmadı və üstəlik Azərbaycanın dəfələrlə etdiyi çağırışlara baxmayaraq, işğalçı siyasətdən imtina etmədi. 2018-ci ildən sonra təbii olaraq böhranın dərinləşməsinin yeni, onsuz da həlledici dalğası gəldi. Nəticəsi isə hər kəsə bəllidir.
Aqil Məmmədov
Ordu.azTeqlər:
Ermənistan
Rusiya
