Ordu.az xəbər verir ki, bunu Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun (МГИМО) Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutunun Avro-Atlantik Təhlükəsizlik Mərkəzinin aparıcı elmi işçisi Sergey Markedonov deyib.
O, Ermənistan cəmiyyətində müstəmləkəsizləşmə prosesinin şahidi olduğunu bildirib.
“Qarabağ Ermənistanın dövlət kimliyinin mərkəzi elementi olmaqdan çıxıb, ermənilər bu məsələni necə həll etmək barədə mübahisə edirlər”, - deyə ekspert qeyd edib. Markedonov hesab edir ki, bu xətt də davam edəcək.
Rus politoloqun sözlərinə görə, Laçın yolunun bağlanmasını 2020-ci ilin noyabrında Qarabağ müharibəsi nəticəsində yaranmış yeni status-kvo kontekstində və ötən il baş verən hadisələr kontekstində görmək lazımdır. O qeyd edib ki, rusiyalı diplomatlar 9 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyannaməni nəzərdə tuturlar, lakin ötən il Bakı bu sazişlərə diqqətlə, tədricən, addım-addım yenidən baxaraq, qırmızı xətləri geri çəkib.
“Bu taktikadan mart ayında Fərrux kəndində istifadə olundu, halbuki layihə 2022-ci ildə deyil, 2023-cü ildə həyata keçirilməli idi. Ardınca Ermənistan-Azərbaycan sərhədində baş verən hadisələr baş verdi. Bu gün Azərbaycan kompromislərə hazır deyil, lakin 2020-ci ilə qədər Ermənistan da hazır deyildi. Ermənistan güclü mövqedə idi, indi hər şey dəyişib. Azərbaycan hər şeyi almaq istəyir. Bu arzu göz qabağındadır”, - deyə Markedonov bildirib.
Onun sözlərinə görə, Ermənistan Azərbaycan liderlərinin Soçidə, Brüssel və Praqada keçirilən görüşlərdə müzakirə olunan məsələlər təxminən eynidir: kommunikasiyaların blokadadan çıxarılması, sülh müqaviləsinin imzalanması, kompromislər.
“Ancaq bəzi detallar və nüanslar var. Əgər Qərb çərçivə sazişi istəsəydi, bu halda sülhməramlıların mövcudluğunun legitimliyi, 102-ci bazanın Ermənistanda olmasının zəruriliyi və aktuallığı məsələsini gündəmə gətirmək olardı.
Moskva deyir ki, gəlin əvvəlcə yerdə bir az iş görək, kommunikasiyaların blokadadan çıxarılmasını, demarkasiya və demarkasiyanı aparaq, Qarabağ məsələsini indiki kəskinliyini və aktuallığını itirdiyi vaxta təxirə salın. Moskva tələsməməyi təklif edir, Qərb isə bu işləri sürətləndirməyi təklif edir”, - deyə Markedonov vurğulayıb.
Ekspertin sözlərinə görə, ötən ildən Ermənistanla Azərbaycan arasında münaqişənin həlli prosesində yeni reallıq müşahidə olunur.
“2022-ci ilə qədər Ermənistanla Azərbaycan arasında münaqişənin həlli Rusiya ilə Qərb arasında ciddi qarşıdurma nöqtəsi deyildi. Ukrayna, Dnestryanı, Abxaziya var idi, Qarabağ yox idi. İndi biz sülhməramlı təşəbbüslərin bu danışıqlar formatlarında artan rəqabətin şahidi oluruq.
Fransa prezidenti Putini Qafqazda sabitliyi pozmaqda ittiham edir, deyir ki, Rusiya öz nüfuzundan istifadə edərək Qafqaz ölkələrinə öz iradəsini diktə edir. Bu, əvvəllər heç vaxt olmamışdı. 2021-ci ildə Avropa İttifaqı Şurasının rəhbərinin iştirakı ilə üçtərəfli formatda danışıqların birinci raundundan sonra Mişel Putinə zəng edib. Mən sülh yolu ilə həllin beynəlmiləlləşməsini təsəvvür etməkdə çətinlik çəkirəm. Əgər Makronun fikrincə, Rusiyanın Qafqazda gördüyü hər şey sabitliyin pozulmasıdırsa, Makron və Putin sülhməramlılarını necə birlikdə göndərəcəklər”, - deyə Markedonov əlavə edib.
O xatırladıb ki, haradasa Rusiyanın mövqeyi o qədər də aydın formalaşdırılmayıb, Qərblə qarşıdurma sanksiyaları şəraitində Moskvanın Türkiyə və Azərbaycandan asılılığı nəzərə çarpır və Ermənistan cəmiyyətində bundan narahatdırlar, alternativ təhlükəsizlik mexanizmləri axtarışları davam edir.
“Lakin eyni zamanda Fransa parlamentinin iki palatası Bakını pisləyən qətnamə qəbul edir. Palatalardan birinin spikeri İrəvanda deyir ki, biz Qarabağı tanımayacağıq və Azərbaycanla münasibətləri korlamaq bizim məsələmiz deyil. Avropa Parlamentinin eyni qətnaməsi yalnız məsləhət xarakteri daşıyır. Lakin Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen Azərbaycanı mühüm tərəfdaş adlandırıb”, - deyə Markedonov vurğulayıb.
O hesab edir ki, Rusiya və Qərb Ukrayna münaqişəsinin girovuna çevrilib və bu, çox narahatedicidir.
“Rusiya Qafqazdakı mövqelərini itirə bilərmi? Əlbəttə, ola bilər, tarixdə proqramlaşdırılmış heç nə yoxdur. Bu, Qafqaz üçün böyük bir artı olacaqmı? Əmin deyiləm”, - deyə Sergey Markedonov bildirib.
O xatırladıb ki, bir qayda olaraq, Rusiyanın Qafqazdan çıxması genişmiqyaslı sabitliyin pozulması ilə müşayiət olunub.
“Qafqaz, şübhəsiz ki, Rusiya üçün prioritet olaraq qalır, lakin indi Ukrayna ölkənin siyasi xadimlərini sıxışdırıb, cəmiyyətin başqa problemləri var. Rusiya rəhbərliyi üçün Ukraynada baş verənlər qavrayış baxımından daha yaxındır. Qafqaz önəmlidir, amma psixoloji baxımdan uzaq bir şeydir. Lakin bu o demək deyil ki, Qafqaz Rusiya siyasətinin strateji məqsədlərindən yoxa çıxıb”, - Markedonov qeyd edib.
Sevinc Əliyeva
Ordu.az
